बोलण्या-लिहिण्यामागे माझ्या मते एकाच हेतू

बोलण्या-लिहिण्यामागे माझ्या मते एकच हेतू - आपल्याला काहीतरी उत्कटतेने वाटत असते, ते इतरांना सांगावे.

.
.

Wednesday 19 October 2011

वाढदिवस स्मृतीतला

[March 2010]


माझ्या लहानपणी वाढदिवस साजरा करणे म्हणजे, आईने घरी माझ्या आवडीचा पदार्थ करणे [पाकातले चिऱोटे स्मित ], मला नविन फ्रॉक शिवणे. आणि त्यानिमीत्ताने, 'आवश्यक' असलेली एखादी वस्तु गिफ्ट म्हणुन आणणे. माझ्या वर्गातल्या ज्या एखाद्या मैत्रिणीच्या लक्षात असेल ती संध्याकाळी घरी येत असे, मग आई काहीतरी मस्त खायला करायची, एवढेच.

आमच्या घरीच नाही तर आम्ही जिथे रहात होतो त्या कॉलनीतही वेगळी काही पध्दत नव्हती. आमची १४ घरांची कॉलनी होती. कोजागिरी, दिवाळी, गणपती, नवरात्र अश्या अनेक निमीत्तांनी आम्ही सगळे एकत्र असायचो. कुणाचे लग्न ठरले म्हणुन केळवण असो, अश्वीनी चे औक्षण असो किंवा तुळशीचे लग्न, सगळे एकत्र खुप मजा करायचो. आजच्या सारखे gettogether साठी निमीत्त शोधावे लागत नसे. कदाचीत म्हणुनही वाढदिवस हा फक्त कुटुंबा पुरता मर्यादित असेल.

पुढे शेजारचे आंबेकर पुण्याला स्थाईक झाले, त्यांनी त्यांचे घर एका बँकेला भाड्याने दिले. आणि पोटे कुटुंब तिथे रहायला आले. त्यांची राणी माझ्याच वयाची होती त्यामुळे आमची लगेचच गट्टी झाली. एकुणच घरोब्याचे संबंध प्रस्थापीत झाले. पोटे काका-काकू त्यांच्या तिनही मुलांचे वाढदिवस मोठ्याप्रमाणात साजरे करायचे. पण जे मी कधिच विसरणार नाही ते म्हणजे, त्यांच्या घरी त्यांनी साजरे केलेले माझे वाढदिवस.

माझ्या वाढदिवशी संध्याकाळी ते आठवणीने माझ्यासाठी केक आणायचे, मला आवडते म्हणुन जिलेबी आणायचे, माझ्यासाठी गिफ्ट पण आणायचे. वाढदिवसाला आम्ही कोण - कोण असायचो तर मी, राणी, काका, काकु, आणि माझ्या आणि राणीच्या बहिण्-भावंडांपैकी जे कोणी त्यावेळी हजर असेल ते. काकुंनी केलेला खाउ, केक, जिलेबी खाउन आणि मिळालेले गिफ्ट घेउन मी मजेत घरी जायचे. ७ किंवा ८ वर्षाची असेल त्यावेळी. त्यामुळे ते काही वेगळे करत आहेत हे काही लक्षात आले नाही, पण आज जेंव्हा शेजारच्या लहान मुलांची नावे पण मला माहीती नसतात तेंव्हा त्यांचा वेगळे पणा जाणवतो.

जसे-जसे मोठी होत गेले तसे तसे माझे सगळे वाढदिवस परिक्षेच्या सावलीत झाकोळुन गेले, कारण मार्चच्या शेवटच्या आठवड्यात येणारा माझा वाढदिवस स्मित. नेमकेच, प्रयोग परिक्षा, तोंडी परिक्षा, assignment submition ई. पैकी काही ना काही दुसर्‍या दिवशी असायचेच.

कॉलेज चे शेवटचे वर्ष होते, ३ वर्ष एका वर्गात असुनही माझी एकाही मुलाशी मैत्री अशी झाली नव्हती. तसेही मला लहान पणा पासुनच एखादी पक्की मैत्रिण सोडली तर फार मैत्रिणी पण नसायच्या, ज्या कोणी होत्या त्या सगळ्या, त्यांनी माझ्याशी मैत्री केली म्हणुन स्मित. तर आमचे कॉलेज हे एक दिव्यच होते, शिक्षक शिकवण्यासाठी असतात हेच मुळी तिथे कुणाला मान्य नव्हते. मी पुणे विद्यापिठातुन बरिच खटपट करुन अभ्यासक्रम, जुन्या प्रश्ण्पत्रिका वगैरे मिळवुन बर्‍याच नोट्स तयार केल्या होत्या. मधल्या वेळात वाचण्यासाठी मी त्या घेउन जात असे. मुलांना त्याची कुणकुण लागली, आणि त्यांनी मला त्या मागितल्या, मी पण दिल्या, पण तो कॉलेज चा शेवटचा दिवस होता. मी श्रीरामपुर ला रहात होते, कॉलेज लोणी ला होते, मुले तिथेच हॉस्टेल ला रहाणारी होती. मग असे ठरले की, सोमवारी मी येउन त्या घेउन जायच्या, त्याच्या आत त्यांनी त्या कॉपी करायच्या. अभ्यासाचा वेळ घालवुन त्यांच्यासाठी मी इतक्या लांब यायला तयार झाले म्हणुन त्यांना खुपच आनंद झाला. ठरल्याप्रमाणे, मी आणि माझी मैत्रींण, रोहिणी, लोणीला गेलो. मुले [चक्क] वेळेवर आली, आणि सगळ्या नोट्स ही परत केल्या. माझा जिव भांड्यात पडला. आम्ही परत निघालो तर मुळ लोणीचा असलेला एक मुलगा म्हणाला माझा आज वाढदिवस आहे, आणि मी आपल्य वर्गातल्या सगळ्यांना माझ्या घरी बोलावले आहे तर तुम्ही पण या. गेलो आम्ही. त्याने केक वगैरे कापला, आम्ही सगळ्यांनी त्याला भेटकार्ड दिली, मग काही खाल्ले - पिल्ले. निघायच्या आधी सहजच, त्याला मिळालेली सगळी कार्ड आम्ही बघत होतो. एक कार्ड बघायचे - पुढच्याला द्यायचे. असे करता करता अचानक एक कार्ड आले, ज्यावर Dear Arati लिहीलेले होते, मी २ वेळा वाचले आणि माझ्या चेहर्‍यावर आश्चर्य मिश्रीत हसु पसरले. वर बघितले तर सगळे माझ्याकडे बघुन हसत होते. मग एका मागे एक सगळ्यांनी मला कार्ड दिली आणि मी थँकु - थँकु म्हणे पर्यंत एक डेकोरेट केलेला टिपॉय समोर आला, त्यावर मेणबत्त्या लावलेला केक होता. आणि मेणबत्या फुंकुंन बिंकुन मी तो केक कापावा हा सगळ्यांचा आग्रह होता. कारण त्याच दिवशी माझाही वाढदिवस होता.

पण त्यांना हे समजले कसे ?, तर कॉलेजच्या निवडणुकांसाठी गॅरेंटर म्हणुन सही करण्याचे काम कायमच माझ्या कडे असे, अगदी ११ वी पासुन. तेंव्हा कधितरी माझे आयकार्ड मी कुणालातरी दिले होते, आणि त्यावर या मुलांनी तारिख बघितली होती.

मी अजुनही संकोचाने, मी नाही कापणार केक असे वगैरे म्हणत होते. पण शेवटी फुंकल्या मेणबत्त्या आणि कापला केक. अजुनही आठवले की तसेच आश्चर्य मिश्रीत हसु माझ्या चेहर्‍यावर पसरते.

काही कामानिमीत्ताने आई पुण्याला आली होती, आणि मी ज्या होस्टेल मधे रहात होते त्याच कॉलनित रहाणार्‍या माझ्या एका मावशी कडे उतरली होती. दुसर्‍या दिवशी माझा वाढदिवस होता म्हणुन तिने तिचा मुक्काम एक दिवसाने वाढवला. सकाळी आवरुन तयार झाले तर माझ्या २ रुम मैत्रिणींनी केक समोर ठेवला, मग काय केक कापला एकमेकींना भरवला, गिफ्ट घेतले आणि मावशी कडे गेले, तर या दोघींनी मिळुन पुरण पोळी चा बेत केलेला. सक्काळी - सक्काळी गरम पोळी खाउन, जेवायला घरी येण्याचे कबुल करुन ऑफिस ला गेले, तर परत एकदा समोर केक, माझ्या टिम मित्र-मैत्रीणींनी समोर ठेवला. परत एकदा केक कापला, सटर फटर खाउ खाल्ला. कामाला लागलो. ४ वाजता माझ्यासाठी ऑफिस च्या पत्त्यावर एक पर्सल आले, अजुन एक केक, मोठ्या बहिणीने पाठवला होता. reception मधे जाउन घेतल्यामुळे आता इतर department मधे पण कळाले, मग परत एकदा सगळ्यांच्या साक्षीने केक कापणे. घरी आले तर धाकट्या बहीणीचे पार्सल माझी वाट बघत होते, परत एकदा मावशिच्या घरी केक कापण्याच सोहळा. एक दिवसात चार केक, पुरण पोळी, आणि बर्‍याच भेटवस्तु, विषेश म्हणजे माझ्या छोट्याच्या भाच्याने मला पाठवलेला छोटासा गुलाबी रंगाचा सॉफ्ट-सॉफ्ट 'हत्ती', [त्या त्या वयात त्याला जे आवडेल ते गिफ्ट तो मला पाठवतो ]. हे सगळे तिसर्‍या वर्षी वगैरे स्वाभाविक आहे, पण ३० व्या वर्षी ?!! अशाप्रकारे माझा ३० वा वाढदिवस कायमच माझ्या लक्षात राहिला.


स्मित

भोसलेनगर ला रहायला आले तेंव्हा एक बबिता नावच्या मावशी माझ्याकडे कामाला यायच्या. घरी जरी मी एकटी असले तरी माझ्या वाढदिवसाला सक्काळीच उठुन मी गोड-धोड करते स्मित. तसेच त्या दिवशी करत होते. बबिता मावशी पलिकडेच भांडी घासत होत्या. इतक्यात माझ्या मामेभावाचा फोन आला. काय ग घाईत आहेस का ? या त्याच्या प्रश्णावर, "अरे हो, आज माझा हॅप्पी बड्डे आहे, चिरोटे करते आहे", असे मी उत्तर दिले आणि पुढे त्याच्याशी गप्पा मारता मारता चिरोटे तळत राहीले. फोन संपल्यावर बबिता मावशींनी हात धुतले आणि म्हणाल्या ताई मी जरा खाली जाउन येते. मी ठीक आहे म्हणाले आणि माझे काम पुढे करत राहीले. १० मिनिटांनी बबिता मावशी समोरच्या दुकानातुन माझ्यासाठी केक घेउन आल्या होत्या. लगेचच त्यांनी मला तो कापायला लावला, त्यांच्या हाताने मला एक घास दिला. नकळत खाली वाकुन मी त्यांना नमस्कार केला तर त्यांच्या डोळ्यात पाणिच आले. एवढा केक वगैरे कशाला आणायचा हो मावशी, असे मी त्यांना रागावत होते, तर काल सांगायचे नाही का हो ताई असे त्या मला रागवत होत्या.

२ वर्षां पुर्वीची गोष्ट, आमचा भाऊ माझ्या बरोबर रहात होता. आमचा हा भाउ म्हणजे एकदम टिपीकल भावांसारखे वागतो. उदा. बहिण तिच्या तान्ह्या बाळा सहित माहेरी आली होती, एक दिवस संध्याकाळी त्याला म्हणाली माझ्या साठी कच्ची दाबेली आण ना, हो आणतो म्हणुन हा गेला. रात्री तिचे जेवण वगैरे होउन ती झोपायच्या तयारीत असताना हा आला. तिने विचारले काय रे आणलिस का कच्ची दाबेली. तर याचे उत्तर, अग इतक्या उशिरा कशाला आणायची म्हणुन नाहीच आणली आणि मी तिकडेच खाउन आलो. इकडे ती चिडलेली तर तर हा खो-खो हसत बाळाशी खेळण्यात दंग. स्मित भाऊबिजेला पण आम्ही सगळ्याजणी त्याला जवळ जवळ दम देउनच भाऊबिज वसुल करतो. त्यामुळे कुणाचे वाढदिवस वगैरे लक्षात ठेवणे तर केवळ अशक्यच.


त्यादिवशी माझा वाढदिवस होता, मार्च एंड ची धावपळ असल्याने मी सकाळी लवकरच ऑफीस ला गेले, आणि रात्री थकुन घरी आले. बघते तर रोज ११ नंतर घरी येणारा हा माझा भाउ चक्क माझ्या आधी घरात. मी फ्रेश होउन बाहेर आले तर, अरे वा, माझा आवडता केक आणि गम्मत म्हणजे त्यावर एक बाहुलिच्या आकाराची मेणबत्ती, जी मी अजुनही सांभाळुन ठेवली आहे.

माझ्या वाढदिवसाची आठवण बहिणींपैकी कोणीतरी त्याला करुन दिली असणार हे नक्की पण पुढचे त्याला कसे सुचले माहीती नाही.  तुच काप केक असे मी त्याला म्हणाले, पण त्याने मलाच कापायला लावला, आणि मी केक कापल्यावर एकट्यानेच बड्डे गित पण म्हंटले. यावर संपुर्ण कुटुंबात कोणीही विश्वास ठेवणार नाही याची मला पुर्ण कल्पना आहे. या घटनेची साक्षीदार मी एकटी असले तरी ही सत्य आहे.

कितीही मोठे झालो तरी, आपला वाढदिवस हा आपल्यासाठी एक 'पेशल' दिवस असतो. आणि कोणी कबुल करो अथवा न करो, त्या महिन्याच्या एक तारखे पासुनच तो मनात रेंगाळत ही असतो. यावर्षी तारखे बरोबरच या आठवणीही मनात रेंगाळत होत्या.

No comments:

Post a Comment

Note: only a member of this blog may post a comment.